Trong xã hội Nhật Bản hiện đại, với nhịp sống hối hả và áp lực công việc ngày càng tăng, hai khái niệm “tsuitsumeru” và “hataraku” được đem ra mổ xẻ và so sánh như hai mặt của một vấn đề. Vậy sự khác biệt giữa “tsuitsumeru” và “hataraku” là gì? Tại sao người Nhật lại trăn trở với hai khái niệm tưởng chừng như đơn giản này?
Hataraku – Làm việc vì điều gì?
“Hataraku” (働く), dịch đơn giản là “làm việc”, mang ý nghĩa về việc lao động để kiếm sống, duy trì cuộc sống. Từ này không hàm chứa ý nghĩa tiêu cực hay tích cực, mà đơn thuần chỉ hành động lao động để đổi lấy thù lao. “Hataraku” có thể được sử dụng trong nhiều ngữ cảnh khác nhau, từ những công việc đơn giản như dọn dẹp nhà cửa cho đến những công việc phức tạp hơn như quản lý một doanh nghiệp.
Người Nhật khi nói về “hataraku” thường không chỉ đơn thuần nói về việc kiếm tiền. Nó còn bao gồm cả việc đóng góp cho xã hội, xây dựng cộng đồng và tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống thông qua lao động.
Người Nhật làm việc
Tsuitsumeru – Cống hiến hết mình hay đâm đầu vào công việc?
“Tsuitsumeru” (勤しめる) thường được hiểu là “làm việc chăm chỉ”, “cống hiến hết mình cho công việc”. Tuy nhiên, từ này còn mang một lớp nghĩa khác, ám chỉ sự làm việc quá sức, đến mức quên đi bản thân và cuộc sống cá nhân. “Tsuitsumeru” thường đi kèm với những hệ lụy tiêu cực như stress, kiệt sức, trầm cảm và các vấn đề sức khỏe khác.
Hiện tượng “karoshi” (過労死), nghĩa là “chết vì làm việc quá sức”, đã trở thành một vấn nạn nhức nhối ở Nhật Bản trong nhiều thập kỷ qua. Đây chính là hệ quả đáng buồn của văn hóa “tsuitsumeru” khi được đẩy đến mức cực đoan.
Vấn nạn Karoshi
Tsuitsumeru vs Hataraku – Tìm kiếm sự cân bằng trong cuộc sống
Sự khác biệt giữa “tsuitsumeru” và “hataraku” nằm ở chỗ, “hataraku” là làm việc vì cuộc sống, còn “tsuitsumeru” có nguy cơ biến thành sống để làm việc. Người Nhật ngày càng nhận thức rõ hơn về sự nguy hiểm của “tsuitsumeru” và đang nỗ lực để tìm kiếm sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống.
Ông Tanaka, chuyên gia tâm lý tại Tokyo, chia sẻ: “Người Nhật đang dần thay đổi quan niệm về công việc. Họ không còn xem “tsuitsumeru” là một đức tính đáng tự hào, mà thay vào đó là tìm kiếm sự cân bằng giữa “hataraku” và cuộc sống cá nhân. Họ muốn làm việc hiệu quả, nhưng cũng muốn dành thời gian cho gia đình, bạn bè và sở thích riêng.”
Cân bằng công việc và cuộc sống
Kết luận: Chọn lựa cách sống và làm việc phù hợp
Sự khác biệt giữa “tsuitsumeru” và “hataraku” phản ánh hai thái cực trong văn hóa làm việc của người Nhật. Việc lựa chọn cách sống và làm việc nào là quyết định cá nhân, nhưng điều quan trọng là phải nhận thức rõ giới hạn của bản thân và đặt sức khỏe, hạnh phúc lên hàng đầu.